
Complete vernieuwing museum
“Jij lijkt me met Rogier en Maartje de perfecte combinatie om onze vernieuwing aan te vliegen!” Met deze gevleugelde woorden nam Lysette Jansen in 2019 contact met mij op. Lysette was toen net directeur van het Volksbuurtmuseum. Na 25 jaar had zij Albert van Wersch opgevolgd. Eerder maakten we uitgebreid kennis nadat zij dacht dat ik (alleen) de PA regelde bij openingen. “Ik doe wel iets meer” zei ik. Zo had ik bijgedragen aan diverse tijdelijke tentoonstellingen én de complete audio van De Steeg verzorgd. Niet vermoedend dat ik daarna vier jaar breed mocht meewerken aan de complete vernieuwing! Zo zie je maar waar een koffiedate goed voor kan zijn.
Lysette had het goed gezien: we waren een topteam! Tentoonstellingsontwerper Rogier Martens kende Lysette nog van het Glasmuseum, waar zij hoofd was en Maartje Brattinga conservator. Voor het conceptontwerp noemden we ons pop-upbureau: Basis voor Vernieuwing. Maartje vertrok naar het Rijksmuseum en haar beschikbare dag per week werd overgenomen door Karen Drost, toen manager bij Beeld en Geluid. Alle drie werkten we samen aan concept en creatie, waarbij Karen en ik de inhoudsontwikkeling deden en Rogier natuurlijk het ontwerp. Met een veelbelovend schetsontwerp ging het museum de fonds- en subsidiewerving in.
Gaandeweg werd duidelijk dat net niet het complete gewenste budget haalbaar was. Maar door creatieve oplossingen en aanpassingen kwam uiteindelijk het groene licht voor de uitwerking van een voorlopig ontwerp naar definitief ontwerp en realisatie. Samen met Karen en het museum verzorgde ik alle scripts en de AV-productie, samen met andere leveranciers. Tot en met de oplevering eind 2023 bewaakte ik bovendien de begroting, die netto nooit overschreden is!
Verwondering en herkenning
Centraal in de nieuwe opstelling was een samenhangend begrip van het leven in een volksbuurt zo’n honderd jaar geleden, met Wijk C als voorbeeld. Als spiegel voor en vanuit het heden. Want als je het verleden kent, kun je jouw huidige leefomgeving beter begrijpen en waarderen. Voor oudere generaties wilden we inspelen op herkenning, maar ook voor hun kinderen: het is nog maar één generatie geleden dat je bijvoorbeeld je waste in een zinken teil. Door nadruk te leggen op hoe verschillend én hetzelfde sommige zaken waren, wilden we bezoekers verwonderen. En door dit te koppelen aan hoe bepaalde thema’s nu spelen in de samenleving wilden we het publiek uitnodigen te reflecteren op hun eigen situatie en verleden.
Familie De Jong
Om de volksbuurt honderd jaar geleden letterlijk een gezicht te geven en zo laagdrempelig mogelijk beleefbaar te maken, creëerden we familie De Jong. Maar de verhalen die we daarmee vertellen, zijn allemaal gebaseerd op echte geschiedenissen. Een introfilm neemt de bezoeker allereerst mee in het ontstaan van Wijk C en het museum, om daarna de familie De Jong voor te stellen. Waarna je door vier themaruimtes door hun leven loopt: huis, werk, school en drogist. In elke omgeving stelt een familielid zich voor in een vensterfilm, waarna je met je audiospeler bij allerlei objecten persoonlijke verhalen kan ophalen. Allemaal vanuit de eerste persoon dus, met begeleidende A-teksten en aanvullende presentaties. Zo sluit elke ruimte af met een reflectiefilm, met verschillende perspectieven vanuit het heden op het thema. En dan zijn er nog een verhalenkamer met historische echte interviewfragmenten en een buurtbios die het verleden tot meer recent ontsluiten. In het trappenhuis is nog een pronkkast te vinden en een wand met vragen aan en antwoorden van bezoekers.
Rode draad en gemoedelijkheid
De vernieuwing kwam tegemoet aan de lang gekoesterde wens om meer samenhang te geven aan de presentatie. Daarnaast is de hele inrichting gemoderniseerd en een praktische verbetering van routing en functionaliteit, zonder in te boeten aan de charme van het museum! Dus is de entreeruimte nog even gezellig, nu met een strakke balie, van oude en nieuwe kastdelen, en nog steeds met cafémeubilair, Perzische kleedjes en handgeblazen lampen, maar nu alleen speciaal voor deze omgeving ontworpen. Een compleet nieuwe huisstijl bracht deze nieuwe identiteit bovendien fris naar buiten.